Cymraeg
YDDS yn dathlu llwyddiant yng Ngwobrau BAFTA Cymru eleni
Osi Rhys Osmond: Film fer yn ennill BAFTA Cymru
MAE PRIFYSGOL Cymru Y Drindod Dewi Sant yn dathlu heddiw ar ôl i ddau enwebiad y bu’r Brifysgol yn gysylltiedig â nhw ennill eu categorïau priodol yn Seremoni Wobrwyo BAFTA Cymru neithiwr yng Nghaerdydd.
Ffilm fer yn dilyn yr artist Cymreig diweddar Osi Rhys Osmond, a gafodd ei chefnogi gan y Brifysgol a Chanolfan Gofal Maggies, enillodd y categori Ffilm Fer orau, tra gwnaeth cyfres yn dilyn cynhyrchiad o Les Miserables, eto gyda chefnogaeth Y Drindod Dewi Sant, ennill y categori’r Rhaglen Adloniant orau.
Fe noddodd y Brifysgol hefyd y categori Effeithiau Arbennig a Gweledol, Teitlau a Hunaniaeth Graffeg Arbennig a enillwyd gan dîm cynhyrchu Doctor Who.
Fe wnaeth Cyfarwyddwr Creadigol Brightest Films, Clare Sturges, ennill ei hail wobr BAFTA Cymru o’i gyrfa gyda’r ffilm fer ddogfennol, My Brief Eternity: Ar Awyr Le.
Mae’r rhaglen ddogfen yn dilyn yr artist a chyn-ddarlithydd Y Drindod Dewi Sant, Osi Rhys Osmond, wrth iddo greu ei ddarn olaf o waith ar gyfer Canolfan Maggies De Ddwyrain Cymru yn ystod ei gyfnodau olaf o’i ganser datblygedig.
Yn anffodus, bu farw Osi yn fuan wedi i’r ffilmio gorffen ym Mawrth 2015.
“Mae’n wych i ennill fy ail wobr BAFTA Cymru – y tro hwn ar gyfer rhaglen ddogfen fer sy’n cynnwys cymaint o rinweddau ysbrydoledig,” meddai Clare.
“Rwy’n gobeithio y bydd y ffilm yn parhau i gyrraedd cymaint o bobl ag y bo modd, gan gynnwys pawb sy’n dod i Ganolfan Maggies yng Nghymru ac ar draws y DU. Roedd Osi yn ddyn o fewnwelediadau mawr: rwy’n falch iawn o fod wedi cael y cyfle i ddogfennu rhan fechan o’r hyn oedd ganddo i’w rhannu.”
Dywedodd Sarah Hughes, Pennaeth Canolfan Maggies yn ne-orllewin Cymru, “Rydym wrth ein bodd bod My Brief Eternity wedi ennill gwobr BAFTA Cymru. Mae’r ffilm hon yn brosiect dilys a phwerus i godi ymwybyddiaeth o ganser ac o Maggies ar draws Cymru, gan herio rhagdybiaethau pobl ac ysbrydoli’r rhai sy’n byw gyda chanser.”
Dywedodd Dr Ian Walsh, Deon Cyfadran Celf a Dylunio yn Y Drindod Dewi Sant: “Roedd Osi Rhys Osmond yn arlunydd angerddol ac yn Gymro balch. Cafodd ei garu a’i barchu gan ei gydweithwyr a’i fyfyrwyr yng Ngholeg Celf Abertawe. Mae ei etifeddiaeth yn amlwg i’w weld ym mywydau a gwaith cymaint o artistiaid ifanc yng Nghymru a thu hwnt. Mae’n briodol bod y ffilm ddynol a phersonol hon, sy’n cyfleu hanfod y dyn, wedi derbyn anrhydedd o’r fath. Mae’r Brifysgol yn falch o fod wedi medru cefnogi’r cynhyrchiad ac ry’n ni wrth ein bodd gyda’r canlyniad.”
Parhaodd llwyddiant y Brifysgol yn y categori Rhaglen Adloniant gyda Les Misérables, Y Daith i’r Llwyfan – cyfres a gynhyrchwyd gan Rondo Media yn dilyn Cwmni Theatr yr Urdd yn llwyfannu’r sioe gerdd – yn ennill y wobr.
Roedd Les Misérables – Y Daith i’r Llwyfan yn cynnig cipolwg tu ôl i’r llenni o’r cynhyrchiad Cymraeg a oedd yn cynnwys cast o 130 o bobl ifanc o bob cwr o Gymru.
Fe wnaeth Y Drindod Dewi Sant, mewn cydweithrediad â Chanolfan Mileniwm Cymru, Urdd Gobaith Cymru ac Ysgol Glanaethwy gyflwyno’r cynhyrchiad cyfrwng Cymraeg yng Nghaerdydd fis Hydref diwethaf i ddathlu deng-mlwyddiant agoriad swyddogol Canolfan Mileniwm Cymru a Gwersyll yr Urdd Caerdydd.
Roedd y cynhyrchiad yn llwyddiant ysgubol, fel yr oedd y bartneriaeth rhwng Y Drindod Dewi Sant a Chanolfan Mileniwm Cymru – cydweithrediad sydd eisoes wedi derbyn cydnabyddiaeth drwy ennill Gwobr Celfyddydau a Busnes Cymru 2016 ar gyfer y Celfyddydau, Busnes a Hunaniaeth Brand.
“Rydym yn ymfalchïo yn llwyddiant Rondo Media yn y category Adloniant Orau yng Ngwobrau BAFTA Cymru neithiwr gyda’r gyfres Les Misérables – Y Daith i’r Llwyfan,” meddai Gwilym Dyfri Jones, Pro Is Ganghellor Cysylltiol Y Drindod Dewi Sant.
“Rydym yn falch iawn o fod yn gysylltiedig â chynhyrchiad gwych a roddodd cyfleoedd i gymaint o bobl ifanc o bob cwr o Gymru i gymryd rhan ac i berfformio yng Nghanolfan Mileniwm Cymru. Roedd yn fraint cael bod yn rhan o’r prosiect.”
Mae gan Y Drindod Dewi Sant enw da am gynnig amrywiaeth o gyrsiau yn y diwydiannau creadigol – o gelf a dylunio i theatr a pherfformio. Mae nifer ac ystod y cyrsiau a gynigir gan y Brifysgol hefyd yn mynd i dyfu ac esblygu dros y blynyddoedd nesaf i gyd-fynd â datblygiad Canolfan S4C Yr Egin a fydd yn cael ei sefydlu ar gampws Caerfyrddin.
Canolfan S4C Yr Egin yn ddatblygiad a fydd yn gartref i glwstwr o gwmnïau a sefydliadau o’r diwydiannau creadigol a digidol yn ogystal â bod yn gartref newydd o brif bencadlys S4C. Bydd y ganolfan yn agor yn gynnar yn 2018.
DEWCH i’r Man a’r Lle yn Aberteifi i wrando ar wyth o fawrion y genedl yn cyflwyno pum peth sydd yn datgelu rhywbeth am eu hanes eu hunain, boed hynny ar ffurf hoff gerddi a darnau o ryddiaith neu wrthrychau sydd ag arwyddocâd personol.
Byddwn yn cwrdd yn fisol (heblaw Rhagfyr) rhwng Hydref a Mehefin i godi arian tuag at Eisteddfod Genedlaethol Ceredigion.
Cynhelir y cyfarfod cyntaf ar ddydd Sadwrn, 19 Hydref am 11yb tan 12.30yp yng nghwmni’r Prifardd Idris Reynolds.
Tocynnau wrth y drws £5. Te, coffi a chacen £1.
Am fwy o wybodaeth cysylltwch â Natalie Morgan (ebost: njm84@outlook.com), Helen Thomas (helenteifi@outlook.com) neu Richard Vale (riv1@aber.ac.uk).
Fe fydd y cyfarfodydd hyn yn addas i ddysgwyr profiadol, a byddwn yn paratoi taflenni geirfa i chi.
Dewch yn llu i gefnogi’r Brifwyl trwy joio mas draw!
GALL Cymru fod yn wlad sy’n cael ei phweru gan ynni’r môr, mae Lesley Griffiths yn addo.
Mae gan ynni’r môr y potensial i fod wrth wraidd cynlluniau uchelgeisiol i Gymru fod yn wlad sy’n cael ei phweru gan ffynonellau ynni adnewyddadwy, yn ôl Gweinidog yr Amgylchedd, Ynni a Materion Gwledig, Lesley Griffiths.
Pan oedd hi’n siarad yn y Gynhadledd ar Ynni’r Môr yn Nulyn ar Dydd Llun (30 Medi), gwnaeth y Gweinidog amlinellu’r llwyddiannau mae busnesau wedi’u cael wrth alluogi ynni’r môr yn ystod y flwyddyn diwethaf, a’r buddsoddiadau yn y gadwyn gyflenwi sy’n caniatáu i hyn ddigwydd.
Rydyn ni’n cydnabod bod y sector yn ifanc iawn, felly rydyn ni wedi buddsoddi mewn deg prosiect sy’n gysylltiedig ag ynni’r môr er mwyn adeiladau capasiti ac arbenigedd yng Nghymru, meddai hi.
Cytunwyd ar dros €71 miliwn o gyllid Ewropeaidd, a fydd yn arwain at fuddsoddiadau gwerth dros €117 miliwn yng Nghymru.
Mae’r busnesau sydd wedi elwa’n cynnwys:
• Ledwood Engineering, Mainstay Marine, MarineSpace a busnesau a leolir yn Sir Benfro yng Ngorllewin Cymru. Mae’r busnesau hyn i gyd wedi manteisio ar y buddsoddiadau gwerth miliynau o bunnoedd, sydd wedi bod o fudd i’w harbenigedd technegol presennol o fewn y sector ynni a sector ynni’r môr.
• Mae Minesto wedi cwblhau prosiect i alluogi’r gwaith o gyflwyno eu technoleg ffrwd lanw Deep Green yn fasnachol yn Holyhead Deep, oddi ar arfordir gorllewinol Ynys Môn. Roedd y prosiect yn cynnwys dylunio, gosod a phrofi dyfais 500 cilowat. Mae cam nesaf y prosiect wedi derbyn €14.9 miliwn ychwanegol, a bydd yn ategu’r gwaith o ddylunio safle 80 megawat oddi ar arfordir Ynys Môn, ochr wrth ochr â dylunio dyfais maint llawn o un megawat o leiaf.
• Gwnaeth y datblygwyr ynni’r tonnau Marine Power Systems, a leolir yn Abertawe, gwblhau eu blwyddyn o dreialon a phrofion morol yn llwyddiannus yr haf hwn, ac mae eu prototeip chwarter maint, WaveSub, wedi cyrraedd ei gerrig milltir critigol. Hefyd dyfarnwyd €13 miliwn iddynt i ddylunio a chynhyrchu dyfais fwy.
Bydd Fframwaith Morol cyntaf Cymru a Fframwaith Datblygu Cenedlaethol newydd hefyd yn rhoi polisi cynllunio strategol ar gyfer defnyddio adnoddau naturiol mewn modd cynaliadwy ar y tir ac oddi arno.
Dywedodd Lesley Griffiths, Gweinidog yr Amgylchedd, Ynni a Materion Gwledig: “Rydyn ni’n benderfynol y bydd ynni’r môr yn rhan allweddol o’n cynlluniau i Gymru fod yn wlad sy’n cael ei phweru gan ffynonellau ynni adnewyddadwy. Mae cyllid gan yr Uned Ewropeaidd wedi bod yn hanfodol wrth gefnogi hyn.
“Rydyn ni wedi gosod targedau uchelgeisiol wrth inni geisio creu Cymru wyrddach lle mae adnoddau’n cael eu rheoli nid yn unig ar gyfer heddiw, ond er budd cenedlaethau’r dyfodol.
“Eleni rydyn ni wedi derbyn cyngor Pwyllgor y DU ar y Newid yn yr Hinsawdd i wneud ein targedau datgarboneiddio yng Nghymru yn fwy uchelgeisiol, wedi cyflwyno deddfwriaeth i fabwysiadu targed o 95% ar gyfer lleihau allyriadau nwyon tŷ gwydr y flwyddyn nesaf, ac rydyn ni’n archwilio sut gallwn ni osod targed o sero yn y dyfodol.
“Mae ynni’r môr a gwynt alltraeth yn rhan hanfodol o’r targedau hyn, wrth inni geisio harneisio ein hadnoddau naturiol i sicrhau manteision tymor hir ar gyfer pawb yng Nghymru.”
Gwnaeth y gweinidog hefyd annog Llywodraeth y DU i fuddsoddi mewn ynni’r môr ac ynni adnewyddadwy yng Nghymru.
YMWELD â chorneli cudd cymdeithas – dyna hanfod y gyfres S4C Ein Byd – ac weithiau dyw hi ddim yn ddarlun hardd.
Yn ystod y gyfres bresennol mae’r cyflwynydd Siôn Jenkins yn ymchwilio i bynciau dwys gan gynnwys syrjeri tramor a defnydd cyffuriau yn un o ardaloedd Cymru sydd wedi’i henwi’n un o’r ‘hotspots’ heroin gwaethaf ym Mhrydain.
A does dim dal nôl – mae Siôn, sydd yn wreiddiol o Landysilio yn Sir Benfro – yn benderfynol o daflu goleuni ar sawl ochr dywyll o fywyd yng Nghymru.
“Mae’r pethau ‘ma’n mynd ymlaen yng Nghymru, ac efallai ‘dyw pobol ddim eisiau cydnabod hynny; ond mae’n bwysig ein bod ni’n dangos y pynciau hyn, a bod pobol yn cael gwybod am eu presenoldeb yn ein cymdeithas,” meddai Siôn. “Dyw bywyd yng Nghymru ddim yn fêl i gyd a thrwy Ein Byd rwy’ eisiau dal drych i fyny ac adlewyrchu’r darlun go iawn.”
Un o gryfderau Ein Byd yw’r berthynas mae Siôn yn datblygu gyda’r bobol sy’n ymddangos yn y gyfres ac sydd ynghanol neu sydd wedi bod trwy brofiadau anodd.
Yn y bennod ‘Syrjeri Tramor’, mae Siôn yn dilyn merch sy’n mynd i Dwrci i gael llawdriniaeth BBL (Brazilian Butt Lift). Mae Siôn gyda hi cyn, yn ystod ac ar ôl y syrjeri ac o ganlyniad, mae’n cael ymatebion gonest a chignoeth am yr holl boen mae hi wedi dioddef er mwyn creu’r corff delfrydol.
Yn y bennod ‘Cyffuriau’ mae Siôn yn dilyn Meinir, menyw yn ei 50au sydd wedi bod yn gaeth i gyffuriau am bron i 20 mlynedd ac ym mhennod ‘Y Sioe Fawr’ mae Siôn yn cael cyfweliad ecsgliwsif gyda mam James Corfield a fu farw yno adeg y Sioe Frenhinol 2017.
“Mae’n well ‘da fi adeiladu perthynas gyda’r bobl rwy’n dilyn yn hytrach na jysd mynd mewn, gwneud y cyfweliad a gadael,” esboniodd Siôn. “Rwy’n berson naturiol chwilfrydig ac rwy’n hoffi cynnal sgyrsiau a dod i wybod mwy am bobl a’u straeon.”
Ond ydyw hi’n anodd gweld y bobol mae’n dod i nabod yn dioddef?
“Newyddiadurwr ydw i ond mae’n gallu bod yn anodd iawn weithiau. Gyda Meinir, er enghraifft, roedd hi’n trio mor galed i ddod dros y cyffuriau ac o’n i’n meddwl ‘dyw’r fenyw ‘ma ddim yn gallu mynd trwy fwy’. Ond bu farw ei chwaer pan oeddem yn ffilmio’r rhaglen ac mae hi mewn perygl o golli ei phresgripsiwn. Roedd un peth ar ôl y llall felly weithiau mae’n anodd peidio teimlo drostyn nhw,” meddai Siôn.
“Ond dyna sy’n wych am Ein Byd – rwy’n cael dangos emosiwn ac empathi a bod fy hun wrth ohebu.”
Un o’r pethau mwyaf anodd i Siôn oedd cyfweld a mam James Corfield. “Roedd hi’n mor annwyl a hefyd mor barod i siarad ond mae hi’n dioddef ers colli ei mab.”
Ym Mhennod 6 ar nos Iau 14 Chwefror bydd Siôn yn bwrw golwg ar y byd steroids, a’r sefyllfa yng Nghymru.
“Byddaf yn gofyn pam fod dynion ifanc yn teimlo bod angen defnyddio steroids, ydyw hi’n ddiogel, beth yw’r peryglon a hefyd sut maen nhw’n cael gafael yn y steroids,” esboniodd Siôn.
“Mae steroids wedi bod o gwmpas am dipyn – ond mae’r defnydd wedi cynyddu yn ddiweddar ym myd rygbi – mae wedi troi mewn i gamp mor gorfforol. Felly mae cymryd steroids wedi troi mewn i rywbeth naturiol i ddynion ifanc i’w wneud.
“Mae’r steroids yn rhoi mantais iddyn nhw yn y gamp ond maen nhw’n dod yn ddibynnol ar y steroids ac mae sgil-effeithiau hirdymor o ganlyniad. Mae unigolyn o Sir Benfro yn sôn am ei brofiadau gyda steroids ac mae e wedi bron colli popeth oherwydd steroids – ei wraig, ei dy – roedd e bron lladd ei hunan.”
Mae Siôn yn falch iawn o Ein Byd a’r hyn mae’r gyfres wedi ei chyflawni. “Rwy’n meddwl bod Ein Byd yn cynnig rhywbeth ffres a newydd ac rwy’ wrth fy modd yn gweithio ar y gyfres,” meddai Siôn.
