Cymraeg
Steffan yn cipio Ysgoloriaeth yr Urdd Bryn Terfel 2016
‘TRI CHYNNIG i Gymro’ medden nhw, ac ar nos Sul, Hydref 16 fe brofodd hynny yn wir i Steffan Hughes o Sir Ddinbych wrth iddo gipio Ysgoloriaeth Urdd Gobaith Cymru Bryn Terfel 2016 mewn noson wefreiddiol yn Y Stiwt,
Rhosllannerchrugog. Noddir y wobr eleni gan Brifysgol y Drindod Dewi Sant.
Cyflwynwyd yr Ysgoloriaeth gwerth £4,000 i Steffan o flaen cynulleidfa’r Stiwt, ac yn fyw ar raglen arbennig ar S4C.
Y gystadleuaeth oedd penllanw gweithgareddau Eisteddfod yr Urdd eleni.
Disgrifiodd y pump beriniad Ann Atkinson, Owain Llwyd, Gwennan Gibbard, Meinir Siencyn ac Ann Fychan berfformiad Steffan fel un cyfareddol. Yn gyn-ddisgybl o Ysgol Twm o’r Nant, Dinbych ac Ysgol Glan Clwyd mae bellach yn astudio cwrs BMus ym Mhrifysgol Caerdydd.
Roedd gofyn i Steffan a’i gyd-gystadleuwyr greu rhaglen berfformio 12 munud o hyd ar gyfer y noson. Dewisodd Steffan gynnwys ‘Cyrraedd Pen y Siwrnai’ (‘I can go the Distance’) allan o’r ffilm ‘Hercules’ gan Alan Menken (cyfieithiad Steffan Rhys Hughes), ‘Nid fi yw mab fy Nhad’ (‘I’m not my father’s son’) allan o’r sioe ‘Kinky Boots’ gan Cynthia Lauper (cyfieithiad Steffan Rhys Hughes), ‘Mae gen i Freuddwyd’ gan Gwyn Thomas ar gainc ‘Tannau Tawe 02’ gan Elfair Jones (Alaw gan Dr Meredydd Evans a threfniant cerddorol gan Steffan Rhys Hughes, a ‘Ti go iawn’ (‘Brand New You’) allan o’r sioe ‘Musical 13’ gan Jason Robert Brown (cyfieithiad Elin Williams) yn ei berfformiad wedi derbyn cyngor gwych gan y gantores enwog, Siân James, mewn dosbarthiadau meistr a gynigiwyd i bob un o’r cystadleuwyr fel rhan o’r gweithgareddau paratoi ar gyfer yr Ysgoloriaeth.
Dywedodd Steffan: “Roedd yn wych cael cystadlu heno, gan gael y cyfle i ddewis darnau fy hun a cheisio rhywbeth ychydig yn wahanol gyda’r darn Cerdd Dant. Doeddwn i ddim yn disgwyl ennill o gwbl gan mod i wedi bod yna ddwywaith o’r blaen a heb ennill! Mi oedd pawb mor dda heno – hollol ffantastig.
Gydag arian yr Ysgoloriaeth rwyf yn gobeithio datblygu fel perfformiwr gan ddefnyddio’r arian i dalu am hyfforddiant pellach a gwersi.”
Yn ôl Dyfrig Davies, Cadeirydd Bwrdd yr Eisteddfod a’r panel o feirniaid ““Roedd safon y gystadleuaeth heno yn aruchel gyda phob un ohonyn wedi ein cyffwrdd mewn rhyw ffordd. Mi oeddem ni yn chwilio am gyfanwaith a dyna beth a gafwyd gan Steffan – mi oedd yr amrywiaeth a’r dyfeisgarwch yn ei raglen yn wych.
“Mae’r Ysgoloriaeth hon yn rhoi cyfle nid yn unig i ni anrhydeddu unigolyn, ond hefyd i chwech perfformiwr ifanc arddangos eu talentau. Mae’n brawf o gyfoeth y bobl ifanc sydd gennym fel cenedl.”
Dywedodd Aled Siôn Cyfarwyddwr Eisteddfod Genedlaethol yr Urdd, “Unwaith yn rhagor eleni rydym wedi profi bod cyfoeth talent anhygoel ymysg pobl ifanc Cymru. Cawsom Eisteddfod wych yn Sir y Fflint yn ôl ym mis Mai, a dyma ni yn cau pen y mwdwl ar weithgareddau’r ŵyl yma yn Y Stiwt gyda chyngerdd wefreiddiol yr Ysgoloriaeth uchel ei bri hon.
“Pob hwyl i Steffan wrth iddo ddatblygu ei yrfa gyda help yr Ysgoloriaeth, ac edrychwn ymlaen yn eiddgar at glywed sut fydd yr hwb yma yn ei helpu i’r dyfodol.”
Ychwanegodd Gwilym Dyfri Jones, Pro Is-Ganghellor Cysylltiol, Prifysgol Cymru Y Drindod Dewi Sant, “Llongyfarchiadau gwresog i Steffan ar ei lwyddiant a hefyd i’r cystadleuwyr i gyd ar safon eu perfformiadau. Mae Ysgoloriaeth Bryn Terfel wedi sefydlu ei hun fel cystadleuaeth sy’n annog pobl ifanc i fentro yn eu gwahanol ddisgyblaethau i anelu’n uchel. Mae’n gystadleuaeth bwysig sy’n meithrin doniau pobl ifanc yng Nghymru ac mae Prifysgol Cymru Y Drindod Dewi Sant yn falch iawn o’i chefnogi.”
DEWCH i’r Man a’r Lle yn Aberteifi i wrando ar wyth o fawrion y genedl yn cyflwyno pum peth sydd yn datgelu rhywbeth am eu hanes eu hunain, boed hynny ar ffurf hoff gerddi a darnau o ryddiaith neu wrthrychau sydd ag arwyddocâd personol.
Byddwn yn cwrdd yn fisol (heblaw Rhagfyr) rhwng Hydref a Mehefin i godi arian tuag at Eisteddfod Genedlaethol Ceredigion.
Cynhelir y cyfarfod cyntaf ar ddydd Sadwrn, 19 Hydref am 11yb tan 12.30yp yng nghwmni’r Prifardd Idris Reynolds.
Tocynnau wrth y drws £5. Te, coffi a chacen £1.
Am fwy o wybodaeth cysylltwch â Natalie Morgan (ebost: njm84@outlook.com), Helen Thomas (helenteifi@outlook.com) neu Richard Vale (riv1@aber.ac.uk).
Fe fydd y cyfarfodydd hyn yn addas i ddysgwyr profiadol, a byddwn yn paratoi taflenni geirfa i chi.
Dewch yn llu i gefnogi’r Brifwyl trwy joio mas draw!
GALL Cymru fod yn wlad sy’n cael ei phweru gan ynni’r môr, mae Lesley Griffiths yn addo.
Mae gan ynni’r môr y potensial i fod wrth wraidd cynlluniau uchelgeisiol i Gymru fod yn wlad sy’n cael ei phweru gan ffynonellau ynni adnewyddadwy, yn ôl Gweinidog yr Amgylchedd, Ynni a Materion Gwledig, Lesley Griffiths.
Pan oedd hi’n siarad yn y Gynhadledd ar Ynni’r Môr yn Nulyn ar Dydd Llun (30 Medi), gwnaeth y Gweinidog amlinellu’r llwyddiannau mae busnesau wedi’u cael wrth alluogi ynni’r môr yn ystod y flwyddyn diwethaf, a’r buddsoddiadau yn y gadwyn gyflenwi sy’n caniatáu i hyn ddigwydd.
Rydyn ni’n cydnabod bod y sector yn ifanc iawn, felly rydyn ni wedi buddsoddi mewn deg prosiect sy’n gysylltiedig ag ynni’r môr er mwyn adeiladau capasiti ac arbenigedd yng Nghymru, meddai hi.
Cytunwyd ar dros €71 miliwn o gyllid Ewropeaidd, a fydd yn arwain at fuddsoddiadau gwerth dros €117 miliwn yng Nghymru.
Mae’r busnesau sydd wedi elwa’n cynnwys:
• Ledwood Engineering, Mainstay Marine, MarineSpace a busnesau a leolir yn Sir Benfro yng Ngorllewin Cymru. Mae’r busnesau hyn i gyd wedi manteisio ar y buddsoddiadau gwerth miliynau o bunnoedd, sydd wedi bod o fudd i’w harbenigedd technegol presennol o fewn y sector ynni a sector ynni’r môr.
• Mae Minesto wedi cwblhau prosiect i alluogi’r gwaith o gyflwyno eu technoleg ffrwd lanw Deep Green yn fasnachol yn Holyhead Deep, oddi ar arfordir gorllewinol Ynys Môn. Roedd y prosiect yn cynnwys dylunio, gosod a phrofi dyfais 500 cilowat. Mae cam nesaf y prosiect wedi derbyn €14.9 miliwn ychwanegol, a bydd yn ategu’r gwaith o ddylunio safle 80 megawat oddi ar arfordir Ynys Môn, ochr wrth ochr â dylunio dyfais maint llawn o un megawat o leiaf.
• Gwnaeth y datblygwyr ynni’r tonnau Marine Power Systems, a leolir yn Abertawe, gwblhau eu blwyddyn o dreialon a phrofion morol yn llwyddiannus yr haf hwn, ac mae eu prototeip chwarter maint, WaveSub, wedi cyrraedd ei gerrig milltir critigol. Hefyd dyfarnwyd €13 miliwn iddynt i ddylunio a chynhyrchu dyfais fwy.
Bydd Fframwaith Morol cyntaf Cymru a Fframwaith Datblygu Cenedlaethol newydd hefyd yn rhoi polisi cynllunio strategol ar gyfer defnyddio adnoddau naturiol mewn modd cynaliadwy ar y tir ac oddi arno.
Dywedodd Lesley Griffiths, Gweinidog yr Amgylchedd, Ynni a Materion Gwledig: “Rydyn ni’n benderfynol y bydd ynni’r môr yn rhan allweddol o’n cynlluniau i Gymru fod yn wlad sy’n cael ei phweru gan ffynonellau ynni adnewyddadwy. Mae cyllid gan yr Uned Ewropeaidd wedi bod yn hanfodol wrth gefnogi hyn.
“Rydyn ni wedi gosod targedau uchelgeisiol wrth inni geisio creu Cymru wyrddach lle mae adnoddau’n cael eu rheoli nid yn unig ar gyfer heddiw, ond er budd cenedlaethau’r dyfodol.
“Eleni rydyn ni wedi derbyn cyngor Pwyllgor y DU ar y Newid yn yr Hinsawdd i wneud ein targedau datgarboneiddio yng Nghymru yn fwy uchelgeisiol, wedi cyflwyno deddfwriaeth i fabwysiadu targed o 95% ar gyfer lleihau allyriadau nwyon tŷ gwydr y flwyddyn nesaf, ac rydyn ni’n archwilio sut gallwn ni osod targed o sero yn y dyfodol.
“Mae ynni’r môr a gwynt alltraeth yn rhan hanfodol o’r targedau hyn, wrth inni geisio harneisio ein hadnoddau naturiol i sicrhau manteision tymor hir ar gyfer pawb yng Nghymru.”
Gwnaeth y gweinidog hefyd annog Llywodraeth y DU i fuddsoddi mewn ynni’r môr ac ynni adnewyddadwy yng Nghymru.
YMWELD â chorneli cudd cymdeithas – dyna hanfod y gyfres S4C Ein Byd – ac weithiau dyw hi ddim yn ddarlun hardd.
Yn ystod y gyfres bresennol mae’r cyflwynydd Siôn Jenkins yn ymchwilio i bynciau dwys gan gynnwys syrjeri tramor a defnydd cyffuriau yn un o ardaloedd Cymru sydd wedi’i henwi’n un o’r ‘hotspots’ heroin gwaethaf ym Mhrydain.
A does dim dal nôl – mae Siôn, sydd yn wreiddiol o Landysilio yn Sir Benfro – yn benderfynol o daflu goleuni ar sawl ochr dywyll o fywyd yng Nghymru.
“Mae’r pethau ‘ma’n mynd ymlaen yng Nghymru, ac efallai ‘dyw pobol ddim eisiau cydnabod hynny; ond mae’n bwysig ein bod ni’n dangos y pynciau hyn, a bod pobol yn cael gwybod am eu presenoldeb yn ein cymdeithas,” meddai Siôn. “Dyw bywyd yng Nghymru ddim yn fêl i gyd a thrwy Ein Byd rwy’ eisiau dal drych i fyny ac adlewyrchu’r darlun go iawn.”
Un o gryfderau Ein Byd yw’r berthynas mae Siôn yn datblygu gyda’r bobol sy’n ymddangos yn y gyfres ac sydd ynghanol neu sydd wedi bod trwy brofiadau anodd.
Yn y bennod ‘Syrjeri Tramor’, mae Siôn yn dilyn merch sy’n mynd i Dwrci i gael llawdriniaeth BBL (Brazilian Butt Lift). Mae Siôn gyda hi cyn, yn ystod ac ar ôl y syrjeri ac o ganlyniad, mae’n cael ymatebion gonest a chignoeth am yr holl boen mae hi wedi dioddef er mwyn creu’r corff delfrydol.
Yn y bennod ‘Cyffuriau’ mae Siôn yn dilyn Meinir, menyw yn ei 50au sydd wedi bod yn gaeth i gyffuriau am bron i 20 mlynedd ac ym mhennod ‘Y Sioe Fawr’ mae Siôn yn cael cyfweliad ecsgliwsif gyda mam James Corfield a fu farw yno adeg y Sioe Frenhinol 2017.
“Mae’n well ‘da fi adeiladu perthynas gyda’r bobl rwy’n dilyn yn hytrach na jysd mynd mewn, gwneud y cyfweliad a gadael,” esboniodd Siôn. “Rwy’n berson naturiol chwilfrydig ac rwy’n hoffi cynnal sgyrsiau a dod i wybod mwy am bobl a’u straeon.”
Ond ydyw hi’n anodd gweld y bobol mae’n dod i nabod yn dioddef?
“Newyddiadurwr ydw i ond mae’n gallu bod yn anodd iawn weithiau. Gyda Meinir, er enghraifft, roedd hi’n trio mor galed i ddod dros y cyffuriau ac o’n i’n meddwl ‘dyw’r fenyw ‘ma ddim yn gallu mynd trwy fwy’. Ond bu farw ei chwaer pan oeddem yn ffilmio’r rhaglen ac mae hi mewn perygl o golli ei phresgripsiwn. Roedd un peth ar ôl y llall felly weithiau mae’n anodd peidio teimlo drostyn nhw,” meddai Siôn.
“Ond dyna sy’n wych am Ein Byd – rwy’n cael dangos emosiwn ac empathi a bod fy hun wrth ohebu.”
Un o’r pethau mwyaf anodd i Siôn oedd cyfweld a mam James Corfield. “Roedd hi’n mor annwyl a hefyd mor barod i siarad ond mae hi’n dioddef ers colli ei mab.”
Ym Mhennod 6 ar nos Iau 14 Chwefror bydd Siôn yn bwrw golwg ar y byd steroids, a’r sefyllfa yng Nghymru.
“Byddaf yn gofyn pam fod dynion ifanc yn teimlo bod angen defnyddio steroids, ydyw hi’n ddiogel, beth yw’r peryglon a hefyd sut maen nhw’n cael gafael yn y steroids,” esboniodd Siôn.
“Mae steroids wedi bod o gwmpas am dipyn – ond mae’r defnydd wedi cynyddu yn ddiweddar ym myd rygbi – mae wedi troi mewn i gamp mor gorfforol. Felly mae cymryd steroids wedi troi mewn i rywbeth naturiol i ddynion ifanc i’w wneud.
“Mae’r steroids yn rhoi mantais iddyn nhw yn y gamp ond maen nhw’n dod yn ddibynnol ar y steroids ac mae sgil-effeithiau hirdymor o ganlyniad. Mae unigolyn o Sir Benfro yn sôn am ei brofiadau gyda steroids ac mae e wedi bron colli popeth oherwydd steroids – ei wraig, ei dy – roedd e bron lladd ei hunan.”
Mae Siôn yn falch iawn o Ein Byd a’r hyn mae’r gyfres wedi ei chyflawni. “Rwy’n meddwl bod Ein Byd yn cynnig rhywbeth ffres a newydd ac rwy’ wrth fy modd yn gweithio ar y gyfres,” meddai Siôn.
